Δεν είμαστε το σώμα μας

Στην αρχή της φετινής σχολικής χρονιάς, η κόρη μου αποφάσισε να ανοίξει το καινούργιο βιβλίο των Αγγλικών της σε μια τυχαία σελίδα... και έπεσε πάνω σε ένα ποίημα της Marilyn Nelson με τίτλο "Not my Bones".

Το ποίημα μιλάει ξεκάθαρα για το ότι δεν είμαστε η σάρκα μας, τα κόκκαλά μας, το σώμα μας. Ότι το σώμα απλώς προσωρινά στεγάζει την ψυχή μας. Ότι είμαστε ενέργεια που ρέει ελεύθερα και δεν φυλακίζεται σε ένα οστέινο περίβλημα.

Εντυπωσιάστηκα που σε ένα βιβλίο αγγλικών κάποιος είχε φροντίσει να συμπεριλάβει ένα τέτοιο ποίημα. Σκέφτηκα πως όντως ο κόσμος είναι πιο έτοιμος τώρα πια να γνωρίσει την πραγματική του φύση. Από την άλλη, δεν ξαφνιάστηκα καθόλου όταν αργότερα, όταν πλέον έφτασαν σε αυτή την ενότητα, η καθηγήτρια προσπέρασε το ποίημα λες και δεν υπήρξε ποτέ. Προσπάθησα να ανιχνεύσω (με μόνο όπλο τη φαντασία και τη διαίσθηση μου) τα πιθανά της κίνητρα για κάτι τέτοιο. Μήπως δεν ταίριαζε με τις πεποιθήσεις της; Μήπως δεν το θεωρούσε κατάλληλο για νεαρούς εφήβους; Μήπως δεν τους θεωρούσε ώριμους αρκετά να το κατανοήσουν; Μήπως δεν το κατανοούσε η ίδια;

Ό,τι από αυτά και αν ίσχυε, η αλήθεια είναι πως ούτε και εγώ καλά καλά το καταλάβαινα, επομένως πώς μπορούσα να την κρίνω; Βασικά το καταλάβαινα, αλλά δεν το κατανοούσα. Το αντιλαμβανόμουν και συμφωνούσα θεωρητικά με όσα έλεγε, αλλά δεν το ένιωθα με την ψυχή μου, δεν το άκουγα να κυλάει μες στις φλέβες μου σαν απρόσκοπτη αλήθεια.

Μέχρι πρόσφατα, όταν κάποια στιγμή, όντας χαμένη στις σκέψεις μου, μέσα σε δαιδαλώδεις διαδρομές, κατέληξα στο τόσο απλό: "Δεν είμαστε το σώμα μας!" Και αυτή τη φορά το κατανοούσα πλήρως. Η ψυχή μας χρειάζεται ένα ανθρώπινο περίβλημα, ένα όχημα, για να μπορέσει να αποκτήσει φυσική υπόσταση και να κινείται και να μετακινείται σε αυτόν τον υλικό κόσμο. Προτού ενσαρκωθεί λοιπόν, επιλέγει το σώμα που θα την φιλοξενήσει. Δεν το επιλέγει τυχαία, ακόμα και η μορφή αυτού τους σώματος εξυπηρετεί έναν σκοπό. Έχει να κάνει με το τι μαθήματα έχει αποφασίσει η ψυχή να πάρει σε αυτή τη ζωή. Το είδος τους σώματος, λοιπόν, επιλέγεται με βάση τις ανάγκες και τις επιδιώξεις της ψυχής. Η ψυχή επιλέγει πάντα σοφά, έστω και αν το ξεχνάμε μόλις ενσαρκωνόμαστε και βρισκόμαστε πλέον μέσα σε αυτό το σώμα.

Είναι ακριβώς το ίδιο με την επιλογή αυτοκινήτου. Άλλος επιλέγει ένα πολύ μικρό αυτοκίνητο γιατί αυτό που τον ενδιαφέρει είναι να μπορεί να παρκάρει εύκολα ενώ κάποιος άλλος χρειάζεται ένα μεγάλο αυτοκίνητο γιατί έχει σύζυγο και τέσσερα παιδιά. Και έναν σκύλο. Άλλος θέλει ένα κάμπριο για να ενισχύσει τα θέλγητρά του και κάποιος άλλος δεν μπορεί να κάνει ρούπι χωρίς την καρότσα του αγροτικού του. Όπως καταλαβαίνετε λοιπόν, κυριολεκτικά και μεταφορικά, ο δρόμος του καθενός καθορίζει και το είδος του οχήματος που θα επιλέξει.

Και εντάξει, όσο είναι ακόμα καινούργιο και αστραφτερό το αυτοκίνητο, όλα είναι καλά. Κάποια στιγμή όμως μπορεί να αποκτήσει κάποια γρατζουνιά ή κάποιο βαθούλωμα. Ή να πέσει θύμα της λασποβροχής και να γίνει σαν να έχει πάθει χωμάτινη ανεμοβλογιά. Ή το εσωτερικό του να γεμίσει ψίχουλα και σουσάμια από το κουλούρι που μασούλαγες πηγαίνοντας στη δουλειά. Οκ, συμβαίνει. Και; Αν εξαιρέσουμε όσους έχουν μια παραπάνω εμμονή με το αυτοκίνητο τους, αν το δικό σας είναι βρώμικο, ή έχει χτυπημένο καθρέφτη, είναι ικανό αυτό να γκρεμίσει την αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό σας; Σας κάνει αυτό να νιώθετε λιγότεροι, μικρότεροι, όχι αρκετοί; Πιθανότατα όχι. Μπορεί να στενοχωρηθείτε, ειδικά για την πρώτη πρώτη ζημιά, αλλά μετά από λίγο θα το ξεχάσετε. Μπορεί να μην δώσετε καν σημασία, γιατί άλλωστε, δεν θα κάτσετε να σκάσετε για λαμαρίνες. Μπορεί ακόμα και εσείς οι ίδιοι να διασκεδάσετε με τα χάλια του αυτοκινήτου σας και να σκιτσάρετε ένα χαμογελάκι στο σκονισμένο του παράθυρο. Αλλά σίγουρα δεν θα γκρεμιστεί το οικοδόμημα της ύπαρξης σας αν το όχημα σας δεν είναι στην καλύτερη δυνατή κατάσταση. Αν δεν αγγίζει την τελειότητα. Στο κάτω κάτω σημασία έχει να μπορεί να σας πηγαινοφέρνει στο σπίτι, στη δουλειά, στα ψώνια, στις βόλτες και όπου αλλού λαχταράει η ψυχή σας...

Και έτσι απλά, τόσο εύκολα και φυσικά, βλέπουμε τον πλήρη διαχωρισμό του οχήματος από την ψυχή. Γιατί το όχημα σας πηγαίνει όπου λαχταράει η ψυχή σας, σε όποιους δρόμους, σε όποιες εμπειρίες επιθυμεί. Άλλο το όχημα, άλλο η ψυχή. Ξεκάθαρα.

Αφού λοιπόν και το σώμα μας είναι ένα όχημα γιατί εξακολουθούμε να εμμένουμε σε αυτή την βασανιστική ταύτιση της υπόστασής μας με το σώμα; Γιατί ξεχνάμε πως για κάποιο λόγο το επιλέξαμε, έτσι όπως είναι; Ή γιατί δεν αποδεχόμαστε ότι μπορεί κάπου στην πορεία να στραπατσαρίστηκε λίγο αλλά δεν πειράζει, σημασία έχει να "τσουλάει" ή ότι με την πρώτη ευκαιρία θα το φτιάξουμε; Γιατί η κατάσταση, στην οποία βρίσκεται, επηρεάζει το πώς νιώθουμε τον εαυτό μας;

Βέβαια, ακριβώς όπως και με το αυτοκίνητό μας, αν δεν το φροντίζουμε, φυσικά θα μας προδώσει. Αν δεν του βάλουμε καύσιμο, πώς περιμένουμε να κινηθεί; Αν δεν του βάζουμε καλό ή κατάλληλο καύσιμο, πώς περιμένουμε να έχει τη βέλτιστη απόδοση; Αν δεν το πηγαίνουμε στο συνεργείο για σέρβις, πώς θα συντηρηθεί σε καλή κατάσταση; Αν δεν αλλάζουμε τα φθαρμένα ελαστικά, πώς περιμένουμε ασφαλή και σταθερή οδήγηση; Ωστόσο, αν λερωθεί ή χτυπηθεί κάπου κάποια στιγμή, δεν θα γκρεμιστεί και ο κόσμος μας.

Τι λέτε να γίνει λοιπόν, αν αρχίζουμε τη μέρα μας με την παραδοχή ότι δεν είμαστε το σώμα μας; Τι θα συμβεί αν καταφέρουμε να κάνουμε αυτή την αποταύτιση; Τι είδωλο θα καθρεφτίζεται στα μάτια τα δικά μας και των άλλων, όταν δεν θα υπάρχουν πλέον αντανακλάσεις της ψευδαίσθησης; Πώς θα είναι ο κόσμος αν διαβάζουμε στα παιδιά μας - και όχι μόνο - το ποίημα "Not my Bones", αντί να το προσπερνάμε σαν να μην υπήρξε ποτέ;